Phong Nha Kẻ Bàng giống như một huyền thoại của du lịch Việt Nam, người ta nhắc đến nó từ trong những cuốn sách giáo khoa, sách chỉ dẫn du lịch cho tới những trang tạp chí danh tiếng: Phong Nha Kẻ Bàng là khu vực vườn quốc gia ở vùng núi phía tây thuộc huyện Bố Trạch tỉnh Quảng Bình. Quần thể Phong Nha và các hang động đã được UNESCO công nhận là di sản thiên nhiên thế giới từ năm 2003, và gần đây đặc biệt trở nên thu hút hơn với Sơn Đòong, hệ thống hang động trong lòng đất lớn nhất trên thế giới, cùng những tranh cãi xung quanh các dự án khai thác cũng như bảo tồn.

Thế nhưng không biết có phải do huyền thoại thì cần có chút khoảng cách với nhân gian hay không mà du khách đến với Phong Nha không nhiều lắm.

Đoạn đường Hồ Chí Minh từ Hương Khê vào Phong Nha rất thoáng, dễ đi, lại mát mắt. Đầu tháng 10 thời tiết mát mẻ dễ chịu. Buổi sáng hôm đó thức dậy bên ngoài đã khá âm u, cho đến khi bắt đầu rẽ vào khu vực vườn quốc gia thì toàn bộ bầu trời phía trên phủ đầy mây xám và bắt đầu mưa nhẹ. Bên sườn núi, mây xà xuống thấp và tan ra thành lớp sương màu khói đặc, giống những đoạn chuẩn bị tới hang động của mấy con yêu quái trong phim Tây Du Kí. Bởi biết là sắp tới nơi nên chúng tôi không dừng lại mặc áo mưa nữa. Vừa lái xe, vừa cúi đầu tránh mưa táp vào mặt lại phải tranh thủ ngắm cảnh hai bên đường, để ý xem liệu Bạch Cốt Tinh có xuất hiện từ trong núi bay ra. Cái không gian phủ mây xám phủ hơi sương lành lạnh này cứ nghĩ chỉ Tây Bắc mới có, không ngờ Phong Nha những ngày thiếu nắng cũng mờ ảo huyền bí không kém phần.

Hôm đó cũng là một ngày may mắn, khi đặt một phòng khá rẻ tại Nguyễn Shack (http://www.nguyenshack.com/) trong thị trấn, đến nơi nhận phòng được họ nâng cấp chuyển sang khu Nguyễn Shack Lake Hill vừa mới hoàn thành, ở riêng biệt trong khu rừng ven thị trấn. Nguyễn Shack Lake Hill theo phong cách Eco, phòng dựng bằng những cây gỗ và mảnh gỗ thô (rustic wooden house) xinh xắn và mộc mạc. Xung quanh bên ngoài là rừng cây, là đồi núi, trước cổng vào có một hồ nước lớn, bên bờ hồ chính là vị trí của nhà hàng, bar cafe và một bể bơi được xây theo hình một chiếc thuyền buồm lớn.

Khu phòng ở cách khá xa cổng vào, mỗi một ngôi nhà dựng hình chóp tam giác có đầy đủ bộ bàn ghế bên cửa sổ, nhà tắm với nóng lạnh và trên gác xép có trải tấm đệm lớn thật dày làm phòng ngủ. Bên dưới sát tường hai bên có kê hai tấm phản nhỏ như chiếc giường đơn. Một bên để chiếc tủ lạnh mini và xếp mấy thứ đồ dùng cá nhân, một bên có tấm đệm bọc vải thổ cẩm mỏng, thích hợp để ngồi gặm nhấm mấy cuốn sách những ngày mưa. Tôi mang xuống một bộ chăn gối từ gác xép, biến nó trở thành giường ngủ của mình trong hai đêm tại đó.

Sau một hồi cân nhắc và sắp xếp các địa điểm, chúng tôi quyết định đi thăm Động Thiên Đường cho buổi chiều ngày hôm đó. Con dường dẫn vào rừng mát, ẩm và rất “nhiệt đới” với những tán chuối rừng mọc ven đường, cùng những đoạn cua dốc dựng đứng không thể lơi tay lái.

Động Thiên Đường là một trong những hang động lớn và đẹp nhất Việt Nam, cũng có thể nói là đẹp nhất khu vực Châu Á với tổng chiều dài 31km nằm trong lõi của một quần thể núi đá vôi được tìm thấy vào năm 2005. Ngày nay, khoảng 1km tính từ cửa hang được lắp đặt cầu thang sàn gỗ để du khách tự do tham quan, và thêm 7km nữa vào bên trong dành cho hoạt động khám phá sâu hơn cùng với hướng dẫn viên chuyên nghiệp. Đối với những người không quen đi bộ hoặc đi núi, đoạn đường từ cổng khu du lịch vào tới chân núi, rồi lại từ chân núi đi men theo con đường dốc lòng vòng để lên được tới cửa hang cũng tốn kha khá sức lực. Vốn dĩ không có nhiều hứng thú và yêu thích với hang động, cũng từng đi thăm kha khá các hang động núi đá vôi ở Việt Nam nên tôi không hào hứng lắm. Nhưng, Thiên Đường thậm chí còn vượt xa cả cái tên mà người ta đặt cho nó, động đẹp hơn tất cả những gì mà người ta có thể tưởng tượng ra. Nhờ hệ thống ánh sáng dọc theo cầu thang gỗ và ở một đôi vùng tối, vẻ đẹp hoàn mỹ của các khối thạch nhũ mang nhiều hình thù khác nhau hiện ra lung linh dưới những ánh nhìn ngạc nhiên trầm trồ. Hôm đó số lượng khách vào hang không nhiều, đều rất thích thú không nỡ trở ra, nán lại Thiên Đường tới tận chiều muộn mới quay về.

Buổi tối ở Phong Nha cũng khá giống với Ninh Bình, Sapa những ngày trong tuần, ngoài đường yên tĩnh, bên trong nhà hàng náo nhiệt. Thị trấn Phong Nha không rộng, chỉ có một trục đường chính xuyên qua thị trấn ra con đường ven sông dẫn vào rừng. Trên con đường đó là vô số những khách sạn, hostel, homestay, các quán bar, quán cà phê và một vài tiệm massage phục vụ khách du lịch. Khách du lịch tới và ở đêm tại Phong Nha phần nhiều là khách nước ngoài, chủ yếu là khách du lịch bụi, tây – ta ba lô. Toàn bộ thời gian ban ngày họ dành cho các hoạt động khám phá tự nhiên như đi thăm các hang động, đi các chuyến hiking, trekking trong rừng hoặc trở về từ các tour trekking 2-3 ngày đến các khu vực lân cận. Buổi tối chỉ dành nghỉ ngơi, dưỡng sức cho ngày tiếp theo hoặc chuẩn bị rời Phong Nha để đến với một địa điểm khác.

“Ở nhà” cũng vậy, khu rừng cây bao quanh tối om, duy chỉ có dọc con đường nhỏ sang khu phòng ở có treo đèn lồng nhỏ dẫn đường và bên nhà hàng thắp mấy bóng đèn vàng. Mọi người gần như đều tập trung ở đây hết. Nhà hàng có 2 tầng, tầng trên không gian mở, thoải mái, thoáng mát thích hợp để ngồi trò chuyện lâu hơn.

Ngày hôm sau, chúng tôi dành thời gian khoảng 2 tiếng đồng hồ cho một đoạn hiking nhẹ nhàng trong Vườn bách thảo Phong Nha nằm ngay đường rẽ ở cửa rừng.

Vườn thực vật có ba tuyến đường:

• Tuyến 1: Đường dẫn thẳng tới thác (40 phút)
• Tuyến 2: Hồ Vàng Anh (điểm bơi nhỏ) và Thác Gió (1 giờ 30 phút)
• Tuyến 3: Giống như Tuyến 2 với chặng đi rừng dài hơn (3 giờ)

Theo như bản đồ chỉ dẫn của Tuyến 2 mà chúng tôi đã chọn, bên trong vườn có khu nuôi chim công và mọi con đường trek sẽ đều dẫn tới Thác Gió, một thác nước lớn, nhiều tầng rất đẹp phía sâu trong rừng. Hôm đó dù đã hoàn thành chặng đường nhưng cả chim công và thác Gió chúng tôi đều không thấy, có lẽ do một đoạn đường gần thác bị đá tảng ngắt quãng, tuy nhiên có thể coi như đây là một đoạn khởi động để chuyển sang khu zipline và các trò chơi dưới nước ở Sông Chày – Hang Tối.

Khu du lịch Sông Chày – Hang Tối cung cấp một số dịch vụ trò chơi mạo hiểm nhưng  không mạo hiểm lắm như zipline có bảo hộ, thám hiểm Hang Tối, chèo thuyền Kayak và một vài loại đu dây thừng thả rơi tự do xuống dòng sông. Nước sông Chày trong và rất xanh, có đoạn màu ngọc bích, có đoạn màu sapphire nghe đã thấy thật quý phái và đắt tiền, nhưng thực tế nó đúng là long lanh như thế. Phong Nha là vùng núi nên những hoạt động dưới dòng nước tự nhiên thanh mát giữa phong cảnh xinh đẹp như thế này đặc biệt thu hút, một nơi vừa có thể vận động một chút, rồi lại có thể thả lỏng sau những ngày chật vật cùng hang cùng núi.

Lúc rời khỏi khu vực Hang Tối chừng hơn ba giờ chiều, trời vẫn đang còn nắng, Phong Nha những ngày nắng trời trong xanh ngắt. Hoạt động theo dự kiến dành cho ngày hôm đó đã hết, nhưng bởi không muốn bỏ phí khoảng thời gian còn lại, chúng tôi lái xe quay về, dừng lại chụp vài tấm ảnh check-in trên cây cầu bắc ngang sông Son đoạn chuẩn bị rẽ vào thị trấn rồi men theo bờ sông chạy thẳng xuống cánh đồng phía dưới.

Khi ánh nắng dịu dần xuống ngả sang màu mật ong, khúc ngoặt dòng sông Son thơ mộng buộc chúng tôi phải dừng máy, dựng chiếc xe bên lề đường và bước xuống dưới đám cỏ dại bên bờ sông. Ở đây dòng sông có vẻ xanh hơn, ánh nắng có vẻ dịu ngọt hơn. Dưới cái nắng chiều vàng nhạt ấy, đàn bò thong dong gặm bãi cỏ non, còn chúng tôi, tranh thủ chụp lấy vài tấm ảnh trong lúc đợi hoàng hôn. Hóa ra Thiên Đường đẹp thật, nhưng nhân gian cũng không hề thua kém gì.

Năm giờ chiều, tiếng chuông vang lên từ một nhà thờ nhỏ phía bên kia bờ sông, chúng tôi chọn một ly đồ uống trong rừng tre ở bờ bên này với cái tên Bomb Crater Bar, đợi nắng tắt, đợi đêm buông.